Witamina B1, czyli tiamina, to witamina z grupy B. Podobnie jak inne witaminy z tej grupy, tiamina też jest rozpuszczalna w wodzie. Jest ona niezwykle ważna dla prawidłowego wzrostu, rozwoju, a zwłaszcza dla prawidłowego działania układu nerwowego. Organizm ludzki przechowuje ją głównie w wątrobie. Jest tam jednak magazynowana krótkoterminowo, dlatego konieczne jest jej codzienne uzupełnianie.

Jaka jest rola witaminy B1?

Witamina B1 jako ważny składnik enzymów bierze udział w metabolizmie cukrów, tłuszczów i białek. Jej dzienne zapotrzebowanie jest stosunkowo wysokie, ale ze względu na to, że występuje w wielu produktach spożywczych, jej niedobór jest rzadki. Najliczniejszymi źródłami witaminy B1 są produkty pełnoziarniste, mięso i ryby, podczas gdy produkty mleczne i większość owoców zawierają jej mniej. Spośród różnych rodzajów mięsa najwięcej witaminy B1 znajduje się w wieprzowinie. Interesujące jest również porównanie zawartości tej witaminy w zbożach pełnoziarnistych oraz w zbożach łuskanych. Na przykład biały ryż nie zawiera prawie w ogóle tiaminy, podczas gdy ryż pełnoziarnisty jest jednym z jej najbogatszych źródeł. Przetwarzanie żywności również odgrywa ważną rolę w utrzymaniu jak największej zawartości witaminy B1. Na przykład podczas gotowania tiamina zawarta w pożywieniu zostaje w dużej mierze rozpuszczona w wodzie i nie dostaje się do organizmu. Część tiaminy jest tracona nawet podczas delikatnej obróbki cieplnej. Szacuje się, że jest to około 20–30%. Temperatura nie musi być wysoka – wystarczy pasteryzacja.

Niedobór witaminy B1

Niedobór witaminy B1 jest raczej rzadko spotykany, jednak czasem występuje – głównie u osób z obniżoną odpornością, u alkoholików lub pojawia się w wyniku przyjmowania niektórych leków. Początkowo objawia się osłabieniem, utratą masy ciała i obniżeniem apetytu, dezorientacją, a nawet utratą pamięci krótkotrwałej. Jeśli niedobór utrzymuje się dłużej, rozwija się poważna choroba znana jako Beri-Beri. Do jej objawów zaliczamy zaburzenia obwodowego układu nerwowego, percepcji i zdolności motorycznych, zaburzenia sercowo-naczyniowe (powiększenie serca) i obrzęki kończyn. Po podaniu tiaminy objawy ustępują. Innym zaburzeniem mózgu związanym z niedoborem witaminy B1 jest zagrażający życiu Zespół Wernickego-Korsakowa. Najczęściej jest związany z przewlekłym alkoholizmem, ale może również wystąpić u pacjentów z ciężkimi chorobami przewodu pokarmowego.

Do grupy osób zagrożonych niedoborem witaminy B1 należą wspomniane już osoby z obniżoną odpornością, pacjenci z ciężkimi zaburzeniami trawienia, alkoholicy, a także osoby starsze, diabetycy oraz osoby poddawane operacji bariatrycznej, która wpływa na obniżenie zdolności organizmu do wchłaniania składników odżywczych.

Na podstawie artykułu publikowanego w magazynie INFO MARION e-bulletin w marcu 2020 roku.