Wątroba to narząd o ogromnych możliwościach regeneracyjnych, jednak nadmiernie spożywany alkohol prowadzi do jej trwałych uszkodzeń. Pytanie, jaki alkohol szkodzi wątrobie najbardziej, wymaga natychmiastowej odpowiedzi: napoje o wysokiej zawartości etanolu, zwłaszcza w połączeniach z kofeiną, są najgroźniejsze dla tego narządu[1][2][3].
Dlaczego etanol jest toksyczny dla wątroby?
Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na szkodliwość alkoholu wobec wątroby jest sam etanol i jego metabolizm[2][5]. Każda dawka etanolu obciąża wątrobę, ponieważ to ona odpowiada za jego rozkład. Po spożyciu alkohol jest przekształcany przez enzymy do aldehydu octowego, który jest znacznie bardziej toksyczny niż sam etanol. Następnie aldehyd przekształcany jest w octan, który ma mniejszą toksyczność i może być częściowo usunięty z organizmu[2][5].
Podczas rozkładu etanolu, szczególnie przy dużych ilościach, powstaje nadmierna ilość metabolitów nasilających proces stresu oksydacyjnego w obrębie komórek wątroby. Efektem są przewlekłe procesy zapalne, zakłócenie funkcjonowania i stopniowe obumieranie hepatocytów, prowadzące do przewlekłych chorób, takich jak marskość czy rak wątroby[2][4][5].
Wpływ ilości i mocy alkoholu na wątrobę
Wielkość dawki etanolu oraz procentowa zawartość alkoholu są najważniejszymi parametrami dla stopnia uszkodzenia wątroby[1][3]. Im wyższy procent alkoholu, tym większą jednorazowo dawkę etanolu przyjmuje organizm i tym silniejsze oraz szybsze są negatywne konsekwencje. Wódka ma około 40% alkoholu, whisky do 46%, natomiast absynt, bimber oraz inne wysoko destylowane napoje sięgają nawet 70%[1][3].
Długotrwałe przekraczanie dawki 80 g etanolu dziennie (to ekwiwalent mniej więcej 2 litrów piwa, 1 litra wina lub 5-6 mocnych drinków) stanowi granicę powyżej której ryzyko chorób wątroby dramatycznie wzrasta[4]. U mężczyzn przyjmuje się, że szkodliwy próg wynosi ok. 30 g czystego alkoholu na dobę[5], natomiast u kobiet nawet mniejsze ilości prowadzą szybciej do nieodwracalnych zmian[4].
Napojom o wyższej zawartości procentowej przypisuje się nie tylko silniejsze, ale i bardziej gwałtowne uszkodzenia wątroby, właśnie ze względu na większe jednorazowe obciążenie układu enzymatycznego odpowiadającego za metabolizm etanolu[1][3].
Negatywne skutki połączenia alkoholu z kofeiną
Kolejnym czynnikiem silnie szkodliwym jest łączenie alkoholu z napojami energetyzującymi zawierającymi kofeinę. Taki miks prowadzi do znacznego przeciążenia zarówno wątroby, jak i układu sercowo-naczyniowego[1].
Kofeina maskuje objawy zatrucia alkoholem, przez co organizm jest bardziej narażony na spożycie nadmiernych ilości etanolu, a tym samym uszkodzenie wątroby postępuje dużo szybciej[1].
Krótkoterminowe i długoterminowe uszkodzenia wątroby przez alkohol
W początkowych etapach uszkodzenia wątroby przez alkohol przyczyną jest stres oksydacyjny wywołany przez aldehyd octowy oraz inne metabolity powstające podczas enzymatycznego przetwarzania etanolu[2].
Przewlekłe nadużywanie alkoholu prowadzi kolejno do: stłuszczenia wątroby, zapalenia, marskości oraz znacznego wzrostu ryzyka rozwoju raka wątroby[2][4]. Jest to proces postępujący – im dłużej i w większych ilościach spożywany jest alkohol, tym bardziej nieodwracalne stają się zmiany w tkance wątrobowej.
Dlaczego kobiety są bardziej narażone?
U kobiet zdolność metaboliczna wątroby względem etanolu jest niższa niż u mężczyzn, co oznacza, że nawet mniejsze dawki alkoholu mogą skutkować szybszym i trwalszym uszkodzeniem tego narządu[4].
Proces chorobowy cechuje się większą dynamiką: stłuszczenie, zapalenie, a nawet marskość rozwijają się szybciej, a graniczne dawki szkodliwe są niższe niż u mężczyzn[4]. Kobiety są również bardziej podatne na toksyczne działanie aldehydu octowego[4].
Podsumowanie – jaki alkohol szkodzi wątrobie najbardziej?
W odniesieniu do dostępnych danych, na wątrobę najgorzej wpływają napoje o wysokiej zawartości procentowej etanolu – jak bimber, absynt oraz inne wysoko procentowe trunki[1][3]. Dodatkowo, łącznie ich z napojami energetycznymi istotnie zwiększa ryzyko ostrych i przewlekłych uszkodzeń, przez nasilanie toksycznego działania i maskowanie objawów upojenia[1].
Bez względnie bezpiecznego progu – każda ilość etanolu obciąża wątrobę, a ryzyko uszkodzenia i chorób narasta już od ilości 80 g dziennie oraz przy dłuższej konsumpcji nawet niewielkich dawek. Działanie alkoholu wzmaga płeć żeńska oraz czynniki towarzyszące, takie jak zażywanie stymulantów czy przewlekłe spożycie[2][4][5].
Źródła:
- [1] https://www.o2.pl/zdrowie/silny-cios-dla-watroby-to-najgorszy-alkohol-6886687006907328a
- [2] https://zywienie.medonet.pl/produkty-spozywcze/napoje/najgorsze-alkohole-dla-watroby/ybgk8n7
- [3] https://fit.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/co-jesz/najgorsze-alkohole-dla-watroby-po-ktore-lepiej-nie-siegac-aa-NC8D-rHnY-ktEb.html
- [4] https://www.medonet.pl/narodowy-test-zdrowia-polakow/zyj-zdrowiej,8-najgorszych-produktow-dla-watroby–bardzo-jej-szkodza,artykul,35275106.html
- [5] https://www.medonet.pl/psyche/uzaleznienia,ktory-alkohol-jest-najgorszy-dla-watroby–lekarz-wskazuje-na-wazny-czynnik,artykul,52264169.html
ImmunoAktywacja.pl – portal edukacyjny łączący naukę z praktyką w dziedzinie naturalnego wzmacniania odporności i optymalizacji procesów detoksykacyjnych organizmu.