Jak umiera chory na raka trzustki?

Rak trzustki prowadzi do śmierci w krótkim czasie po diagnozie u 90–95% chorych, a główne mechanizmy zgonu to niewydolność narządów, kacheksja oraz powikłania związane z zaawansowanym nowotworem[2][6]. Charakterystyczny jest błyskawiczny przebieg choroby, silny ból, żółtaczka, gwałtowna utrata wagi i wyniszczenie organizmu[1][6].

Charakterystyka raka trzustki

Rak trzustki to nowotwór złośliwy wywodzący się najczęściej z komórek przewodów trzustkowych (gruczolakorak), rzadziej z komórek neuroendokrynnych[3][6]. Trzustka pełni kluczowe funkcje hormonalne i trawienne, więc jej uszkodzenie wywołuje zaburzenia całego organizmu[6].

Choroba rozwija się bezobjawowo w początkowych stadiach, przez co wykrywana jest zbyt późno na skuteczne leczenie[1][6]. To właśnie ten mechanizm sprawia, że rak trzustki notuje najniższą przeżywalność spośród najczęstszych nowotworów[5][6].

Czynniki ryzyka obejmują przede wszystkim palenie tytoniu (odpowiada za 20–30% przypadków), otyłość (do 25% przypadków), przewlekłe zapalenie trzustki, cukrzycę, dietę bogatą w tłuszcze zwierzęce, czerwone mięso, nadużywanie alkoholu oraz predyspozycje genetyczne[3][7][9].

Proces umierania na raka trzustki

Zaawansowany rak trzustki doprowadza do śmierci zwykle szybko: większość pacjentów umiera w ciągu kilku miesięcy od postawienia diagnozy[2][6]. Przeważnie śmierć następuje w wyniku niewydolności narządów spowodowanej naciekaniem nowotworu na przewody żółciowe, naczynia, otaczające tkanki i narządy[1][6]. Przerzuty pojawiają się najczęściej w wątrobie, otrzewnej i płucach, pogłębiając zaburzenia układu organizmu[3][6].

W ostatecznym stadium choroby obserwuje się postępujące wyniszczenie (kacheksję) oraz powikłania jak głęboki ból, żółtaczka spowodowana zamknięciem dróg żółciowych, częściowa bądź całkowita niedrożność przewodu pokarmowego oraz zaburzenia metaboliczne takie jak cukrzyca i niedożywienie[1][6].

Umierający pacjent doświadcza stopniowego pogorszenia stanu ogólnego: dominują osłabienie, skrajna utrata wagi, utrata apetytu, zmęczenie oraz trudności w oddychaniu i infekcje, często kończące się zgonem[1][6].

Przyczyny śmierci chorych na raka trzustki

Najważniejszym powodem bardzo wysokiej śmiertelności jest agresywny charakter choroby, rozwój miejscowy i przerzutowy oraz brak skutecznych opcji terapeutycznych na późniejszych etapach rozwoju nowotworu[1][5].

Późne rozpoznanie powoduje, że rak w momencie diagnozy jest już nieoperacyjny dla zdecydowanej większości pacjentów. Ograniczone możliwości leczenia i szybkie postępowanie objawów sprawiają, że średni czas przeżycia wynosi kilka miesięcy, a pięcioletnia przeżywalność to zaledwie 2–8%[5][8].

Często do zgonu prowadzą powikłania jak posocznica, wielonarządowa niewydolność, wyniszczenie organizmu czy masywne krwawienia wskutek inwazji nowotworu na okoliczne naczynia krwionośne[1][6].

Typowe objawy terminalnego stadium raka trzustki

W terminalnej fazie choroby dominują silny ból brzucha o charakterze uporczywym, nasilającym się wraz z rozwojem choroby[1][6]. Do najczęstszych objawów należą również żółtaczka związana z zamknięciem dróg żółciowych, znaczna i gwałtowna utrata masy ciała oraz skrajna słabość[6].

Pojawiają się zaburzenia metaboliczne, które mogą prowadzić do nagłych dekompensacji, np. hipoglikemii lub odwodnienia. Tendencja do infekcji oraz brak reakcji na leczenie to kolejne charakterystyczne cechy ostatniego stadium[1][6].

Dane epidemiologiczne i rokowanie

Na świecie rak trzustki w krótkim czasie stanie się drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych[8]. W USA w 2018 roku był na trzecim miejscu, a w Polsce liczba nowych przypadków sięga kilku tysięcy rocznie; śmiertelność zbliżona jest do raka piersi pomimo rzadszego występowania[5][8].

Palenie tytoniu podwaja ryzyko zachorowania, a otyłość zwiększa je nawet o 30–70%, w zależności od stopnia nadwagi[3][7]. Szybki postęp kliniczny, niewielkie możliwości skutecznej terapii oraz znaczne zaawansowanie choroby w momencie rozpoznania decydują o dramatycznie złym rokowaniu i wysokiej liczbie zgonów w krótkim czasie[1][2][5][6][8].

Podsumowanie

Rak trzustki niemal zawsze prowadzi do śmierci chorego, często w bardzo krótkim czasie od diagnozy. Odpowiadają za to szybki przebieg choroby, niewielkie możliwości skutecznego leczenia, późne wykrycie oraz kaskada powikłań: zespół wyniszczenia, ból, niewydolność narządów i infekcje. Pięcioletnia przeżywalność nie przekracza 8%, a zgon zwykle następuje w ciągu kilku miesięcy od rozpoznania[1][2][5][6][8].

Źródła:

• [1] https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-nowotworowe,dlaczego-rak-trzustki-tak-szybko-zabija–pierwsza-rzecz-to-objawy,artykul,37528498.html
• [2] https://www.medonet.pl/narodowy-test-zdrowia-polakow/nowotwory,na-raka-trzustki-umiera-90-proc–chorych–jedna-z-terapii-nie-jest-dostepna-w-polsce-przez-brak-refundacji,artykul,33236602.html
• [3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Rak_trzustki
• [5] https://www.termedia.pl/mz/Dr-Leszek-Kraj-Rak-trzustki-jest-najtrudniejszym-nowotworem,46465.html
• [6] https://zdrowie.wprost.pl/choroby/10386785/rak-trzustki-smiertelnosc-skad-sie-bierze.html
• [7] https://portal.abczdrowie.pl/najwiekszy-wrog-trzustki-zwieksza-ryzyko-zapalenia-i-nowotworu/7210017473506272a
• [8] https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/aktualnosci/198667,rak-trzustki-bedzie-wkrotce-druga-przyczyna-zgonow-wsrod-nowotworow
• [9] https://onkologia.luxmed.pl/najwazniejsze-informacje-o-nowotworze-zlosliwym-trzustki/