Jak stres i emocje wpływają na nasze zdrowie?

Stres i emocje mają istotny wpływ na zdrowie człowieka już od pierwszych chwil ich odczuwania. Pogorszenie samopoczucia, osłabienie kondycji psychicznej czy dolegliwości somatyczne pojawiają się najczęściej przy długotrwałym lub intensywnym działaniu tych czynników^[1][2][3][4]. Coraz więcej osób w Polsce zmaga się z negatywnymi skutkami stresu i przeżywanych emocji, co bezpośrednio rzutuje na zdrowie społeczeństwa.

Stres – mechanizmy działania i konsekwencje zdrowotne

Stres to naturalna reakcja organizmu na czynniki zewnętrzne oraz wewnętrzne, mająca początkowo charakter adaptacyjny i motywujący. Jednak przewlekły lub zbyt silny stres staje się czynnikiem ryzyka dla poważnych zaburzeń zdrowotnych^[2]. Najważniejszym mechanizmem fizjologicznym odpowiedzialnym za reakcję stresową jest aktywacja osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), która prowadzi do wydzielania kortyzolu – hormonu stresu^[2]. Przewlekłe wydzielanie kortyzolu podnosi ciśnienie krwi, wpływa na układ sercowo-naczyniowy, a także upośledza funkcje kognitywne, takie jak pamięć i koncentracja^[2].

W Polsce stres stał się zjawiskiem powszechnym: 62% Polaków deklaruje jego odczuwanie przynajmniej raz w tygodniu^[2], a 45% doświadczyło silnego stresu kilkukrotnie w roku – znacznie częściej niż średnia światowa wynosząca 33%^[1]. Tak wysokie wskaźniki oddziałują bezpośrednio na zdrowie psychiczne i fizyczne społeczeństwa.

Fizjologiczne objawy stresu i emocji

Objawy związane z nadmiarem stresu i negatywnych emocji manifestują się zarówno na poziomie psychicznym, jak i fizjologicznym. Należą do nich:

• podwyższone ciśnienie krwi,
• zaburzenia snu,
• bóle głowy,
• przyspieszone bicie serca,
• problemy z trawieniem (bóle brzucha, biegunki, niestrawność)^[2][3].

Według badań, u 60,1% Polaków w okresach wzmożonego stresu pojawia się lęk i niepokój; 52,8% zauważa przyspieszone bicie serca; 45% cierpi na zaburzenia snu; a niemal 40% doświadcza bólów brzucha^[3]. Takie reakcje organizmu podkreślają silny związek między sferą psychiczną a somatyczną.

Emocje a zdrowie psychiczne i fizyczne

Emocje, szczególnie te negatywne jak lęk, niepokój czy przygnębienie, znacznie obniżają jakość funkcjonowania psychicznego i fizycznego człowieka^[1][3]. Długotrwały wpływ negatywnych emocji może prowadzić do zaburzeń depresyjnych i lękowych, co z kolei rzutuje na ogólną odporność organizmu i podatność na choroby^[1][3][4].

Wpływ ten nie ogranicza się wyłącznie do psychiki – nawet układ trawienny oraz zdolność koncentracji i zapamiętywania pozostają w ścisłej korelacji z naszym stanem emocjonalnym^[1][3]. Rozwijająca się świadomość dotycząca powiązań między emocjami a zdrowiem powoduje wzrost zapotrzebowania na profilaktykę i opiekę zdrowotną w obszarze zdrowia psychicznego^[1][3].

Skala problemu – dane statystyczne

Analizując dane, można zauważyć, że wpływ stresu i emocji na zdrowie Polaków jest coraz silniejszy. 40,5% społeczeństwa deklaruje, że doświadcza stresu „od czasu do czasu”, 36,1% bardzo często, a 7% stale^[3]. U 35% osób poziom stresu był tak wysoki, że przez pewien czas nie były w stanie podejmować pracy zawodowej^[1].

Kobiety są bardziej narażone na negatywne skutki stresu – 39% Polek czuje się często przygnębionych, w porównaniu do 29% mężczyzn^[1][3]. To zjawisko można tłumaczyć czynnikami społeczno-ekonomicznymi, jak presja na rynku pracy czy nierówności w życiu zawodowym^[1][3].

Skutki społeczne stresu i emocji

Negatywne konsekwencje przeciążenia stresem i nieumiejętności radzenia sobie z emocjami mają swoje przełożenie zarówno na wydajność w pracy, jak i stopień uczestnictwa w życiu społecznym^[1][4]. Utrata możliwości wykonywania obowiązków zawodowych, obniżenie efektywności i wzrost absencji chorobowych stanowią realne obciążenie zarówno dla jednostek, jak i całego społeczeństwa^[1].

Rosnąca liczba osób cierpiących na zaburzenia psychiczne i schorzenia psychosomatyczne wywołane stresem wymusza konieczność wdrażania skuteczniejszych strategii prewencyjnych oraz poprawy opieki psychologicznej w Polsce^[1][3].

Podsumowanie

Już niewielka dawka stresu lub silna emocja może prowadzić do niepożądanych następstw zdrowotnych na wielu płaszczyznach. Statystyki potwierdzają, że zjawisko to znacząco narasta, szczególnie u kobiet i osób aktywnych zawodowo^[1][2][3]. Mechanizmy stresowe prowadzą do reakcji fizjologicznych i psychicznych, które wymagają szybkiej reakcji profilaktycznej i odpowiedniej opieki medycznej.

Źródła:

• [1] https://www.ipsos.com/pl-pl/spoleczenstwo-w-stresie-raport-o-zdrowiu-psychicznym-w-polsce
• [2] https://www.infor.pl/prawo/pomoc-spoleczna/5606742,Stres-ponad-60-proc-Polakow-odczuwa-go-przynajmniej-raz-w-tygodniu.html
• [3] https://www.biostat.com.pl/sondaz-zdrowie-polakow-stres-i-jego-wypyw-na-jelita.php
• [4] https://pokonajlek.pl/zdrowie-psychiczne-polakow/