Co zawiera ostropest plamisty i jak może wspierać zdrowie?

Ostropest plamisty to roślina o szerokim zastosowaniu zdrowotnym, głównie dzięki obecności kompleksu flawonolignanów o nazwie sylimaryna. Wspiera on kluczowe funkcje wątroby, wykazuje ochronne działanie na komórki oraz łagodzi skutki stanów zapalnych i wpływa na odporność organizmu [1][2][3]. Szczegółowy skład i specyficzne mechanizmy działania czynią ostropest plamisty jednym z najlepiej przebadanych fitoterapeutyków o udokumentowanych korzyściach zdrowotnych [1][4].

Skład chemiczny ostropestu plamistego

Za główne właściwości zdrowotne ostropestu plamistego odpowiada kompleks flawonolignanów zwany sylimaryną, obecny w dojrzałych owocach tej rośliny [4]. Sylimaryna stanowi mieszankę kilku związków, z których kluczową rolę pełni sylibina (formy A i B), a pozostałe to izosylibina, sylikryztyna, sylidianina i taksyfolina [4]. Ponadto w składzie znajdują się również inne substancje bioaktywne takie jak kwercetyna (flawonoid), fitosterole, garbniki, śluzy, kwasy organiczne oraz witamina C [4].

Właściwości biologiczne poszczególnych składników sylimaryny są różne, jednak to sylibina wykazuje najsilniejszą aktywność, zarówno ochronną dla komórek wątroby, jak i działającą przeciwutleniająco [4].

Działanie ostropestu plamistego na zdrowie wątroby

Najlepiej udokumentowanym efektem stosowania ostropestu plamistego jest detoksykacja i ochrona wątroby [1][3]. Sylimaryna chroni błony komórkowe hepatocytów przed przenikaniem toksyn i wpływem wolnych rodników, a także wspiera procesy regeneracyjne tych komórek [1][3]. Roślina stymuluje również produkcję żółci, co przekłada się na poprawę trawienia tłuszczów oraz ochronę przed powstawaniem kamicy żółciowej [1].

Mechanizm detoksykujący sylimaryny polega na wzmacnianiu mechanizmów naprawy uszkodzonych hepatocytów i stymulacji produkcji nowych, zdrowych komórek wątroby. Dodatkowo, sylimaryna wspiera usuwanie skutków ubocznych związanych z przyjmowaniem leków, alkoholu oraz ekspozycją na inne substancje toksyczne [3].

Związek pomiędzy antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym działaniem sylimaryny a poprawą funkcji wątroby został wykazany w licznych badaniach in vivo i in vitro – m.in. poprzez ochronę DNA, białek i lipidów przed uszkodzeniem oksydacyjnym [1][3].

Działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne

Flawonolignany zawarte w ostropeście plamistym wykazują silne właściwości przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne, odgrywając ważną rolę w profilaktyce i wspomaganiu leczenia różnorodnych schorzeń [1][2][3]. Mechanizm ich działania polega głównie na blokowaniu mediatorów odpowiedzialnych za powstawanie stanów zapalnych, takich jak leukotrieny, oraz neutralizowaniu wolnych rodników tlenowych [2][3].

Efektem tych procesów jest redukcja przewlekłych i ostrych stanów zapalnych, zarówno w obrębie skóry, stawów, jak i innych tkanek organizmu. Przeciwutleniające działanie sylimaryny przyczynia się także do ochrony struktur komórkowych przed degradacją pod wpływem stresu oksydacyjnego [1][3].

Powiązanie pomiędzy regularnym stosowaniem ostropestu a poprawą parametrów biochemicznych, takich jak zmniejszenie markerów stanu zapalnego, zostało zaobserwowane w licznych badaniach [2][3].

Wpływ na układ odpornościowy

Ostropest plamisty posiada udokumentowane działanie immunomodulujące, co przekłada się na wsparcie funkcji układu odpornościowego [2]. Do głównych efektów należą wzrost liczby limfocytów T i wzrost poziomu interleukin, potwierdzone w badaniach na zwierzętach [2].

Mechanizm ten polega na regulacji liczby oraz funkcjonowania komórek odpornościowych, wspieraniu produkcji cytokin oraz wzmacnianiu naturalnych barier ochronnych organizmu [2]. Takie działanie szczególnie mocno wpływa na odporność na zakażenia oraz procesy zapalne [2].

Synergia działania immunomodulującego i przeciwzapalnego wskazuje na potencjał ostropestu plamistego jako wsparcia organizmu w walce z rozmaitymi infekcjami oraz chorobami przewlekłymi [2].

Wpływ przeciwnowotworowy i wsparcie terapii onkologicznej

Sylimaryna wykazuje wielokierunkowe działanie przeciwnowotworowe – blokuje proces angiogenezy (czyli powstawania naczyń krwionośnych w nowotworze), działa antyproliferacyjnie oraz indukuje apoptozę (śmierć komórek nowotworowych) [2].

Dodatkowo, sylimaryna wykazuje zdolność zwiększania skuteczności chemioterapii. W badaniach z zastosowaniem leków takich jak doksorubicyna, cisplatyna i karboplatyna, wykazano, że sylimaryna wzmacnia efekty terapeutyczne oraz chroni zdrowe komórki przed szkodliwym wpływem leczenia onkologicznego [2].

Mechanizmy te czynią ostropest plamisty przedmiotem zainteresowania w badaniach nad terapiami wspomagającymi leczenie nowotworów [2].

Inne korzyści zdrowotne stosowania ostropestu plamistego

Ostropest plamisty stosowany jest również w celu regulacji poziomu glukozy we krwi oraz wsparcia zdrowia serca [1]. Mechanizm tych działań związany jest z jego wpływem na redukcję stresu oksydacyjnego oraz poprawę metabolizmu lipidów i glukozy w organizmie [1].

Roślina ta od lat używana jest w tradycyjnych systemach leczniczych – jej działanie opisywał już Pliniusz Starszy, podkreślając znaczenie ostropestu dla funkcji wątroby i ogólnego zdrowia organizmu [1].

Podsumowanie

Ostropest plamisty jest rośliną o wyjątkowo kompleksowym składzie, z sylimaryną jako głównym czynnikiem warunkującym jego aktywność biologiczną. Najważniejsze właściwości ostropestu obejmują ochronę i regenerację komórek wątroby, silne działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, wspieranie odporności oraz wsparcie terapii onkologicznych [1][2][3][4]. Różnorodny skład fitochemiczny sprawia, że ostropest plamisty pozostaje jednym z najważniejszych ziołowych środków wspierających zdrowie człowieka [4].

Źródła:

1. https://biozdrowy.pl/blog/ostropest-plamisty-na-co-pomaga-i-jak-go-stosowac/
2. https://www.doz.pl/ziola/z1528-ostropest_plamisty
3. https://www.apteka-melissa.pl/blog/artykul/ostropest-plamisty-jak-dziala-na-organizm,940.html
4. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/332427,ostropest-plamisty-wlasciwosci-i-korzysci-zdrowotne-na-co-pomaga-ostropest-plamisty