Nikotyna to substancja charakteryzująca się bardzo szybkim działaniem na organizm, jednak czas jej obecności w organizmie oraz okres wykrywania zależy zarówno od rodzaju badania, jak i indywidualnych uwarunkowań metabolicznych[1][2]. Najszybciej zanika z krwi, nieco dłużej utrzymuje się w moczu i ślinie, natomiast najdłużej może być wykrywana w strukturach włosa – nawet przez kilka miesięcy[2][4]. Ostateczny czas oczyszczenia organizmu z nikotyny oraz ustąpienia objawów odstawienia jest natomiast uzależniony od wielu czynników[2][4][6].
Czas pozostawania nikotyny w organizmie
Biologiczny okres półtrwania nikotyny w mózgu wynosi około 2 godziny – oznacza to, że mniej więcej co dwie godziny poziom nikotyny zmniejsza się o połowę[1][7]. Jednak rzeczywisty czas jej obecności w różnych tkankach i płynach ustrojowych zależy od intensywności palenia, ilości dostarczonej substancji oraz metabolizmu danej osoby[2][4]. Po wypaleniu papierosa nikotyna niemal natychmiast, bo w ciągu około 7 sekund, dociera do mózgu i zaczyna działać psychoaktywnie[1].
Z krwi nikotyna zostaje całkowicie usunięta po 2–3 dniach od zaprzestania palenia; w moczu jej metabolity mogą pozostawać nawet do 10 dni, a u osób intensywnie palących – do 3 tygodni[2][4]. W ślinie wykrywalność utrzymuje się do 5 dni, natomiast we włosach – do 3 miesięcy lub dłużej, co umożliwia nawet roczną detekcję śladowych ilości[4].
Proces metabolizmu i eliminacji nikotyny
Po wchłonięciu do organizmu nikotyna metabolizowana jest głównie w wątrobie, gdzie 70–80% tej substancji przekształca się w kotyninę, natomiast reszta ulega przemianom do innych metabolitów, takich jak N-tlenek nikotyny i N-tlenek kotyniny[1]. Najważniejszymi z punktu widzenia diagnostyki markerami są kotynina i trans-3′-hydroksykotynina, to właśnie one służą do testów wykrywających obecność nikotyny[2][4].
Związek ten oraz jego metabolity wydalane są głównie przez nerki z moczem. Na szybkość usuwania wpływają czynniki takie jak: sprawność wątroby, funkcja nerek, wiek, masa ciała, płeć, a także styl życia, dieta czy ilość wypijanych płynów[2][4].
Czynniki wpływające na czas usuwania nikotyny
Czas detoksykacji i usunięcia nikotyny oraz jej metabolitów zależy od wielu okoliczności: liczby wypalanych papierosów, długości trwania nałogu, uwarunkowań metabolicznych, a nawet wsparcia społecznego dla osoby rzucającej palenie[2][4][6]. Im dłuższa i intensywniejsza ekspozycja na nikotynę, tym więcej czasu potrzeba na jej całkowite wyeliminowanie oraz regenerację organizmu po nałogu[2][5].
U osób z szybszym metabolizmem wątrobowym nikotyna oraz jej metabolity są usuwane szybciej niż u osób z osłabioną funkcją tego narządu. Dodatkowo, spożycie dużych ilości płynów może przyspieszyć proces eliminacji poprzez zwiększenie wydalania z moczem[2][4].
Objawy odstawienia nikotyny i regeneracja organizmu
Objawy odstawienia nikotyny (głód nikotynowy, rozdrażnienie, zwiększony apetyt) najbardziej nasilają się w ciągu pierwszych dwóch tygodni po rzuceniu palenia, mogą się jednak utrzymywać nawet do kilku tygodni w zależności od indywidualnych predyspozycji[5][6]. Pełna regeneracja, czyli nie tylko detoksykacja organizmu, lecz także odbudowa układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, a także wypracowanie nowych nawyków, może potrwać kilka miesięcy[2][5][6].
Widoczne efekty dla zdrowia pojawiają się jednak już bardzo szybko: po 20 minutach od palenia ciśnienie i tętno spadają do wartości wyjściowych, po 8 godzinach następuje wzrost poziomu tlenu we krwi, a już po 24 godzinach zmniejsza się ryzyko zawału serca[3][5]. Po 72 godzinach od odstawienia papierosów poprawia się pojemność płuc[3][5]. Długotrwałe palenie zmienia jednak chemię mózgu i powrót do pełnej homeostazy wymaga czasu – dlatego nawet pomimo usunięcia nikotyny z krwi niekiedy zauważalne są skutki nałogu[4].
Podsumowanie – ile czasu nikotyna utrzymuje się w organizmie?
Podstawowy okres obecności nikotyny w organizmie to 2–3 dni (w krwi), do 10 dni (w moczu), do 5 dni (w ślinie) oraz do 3 miesięcy (we włosach)[2][4]. Metabolity, czyli kotynina i inne pochodne, mogą być wykrywalne jeszcze dłużej. Całkowity czas powrotu do formy i regeneracji organizmu po rzuceniu palenia nie ogranicza się do samej detoksykacji – odnosi się także do odbudowy struktur organizmu uszkodzonych przez wieloletni kontakt z nikotyną i jej szkodliwym wpływem[2][5][6]. Długość procesu jest uzależniona od licznych czynników, w tym genetyki, wieku, długości nałogu i jego intensywności, a także stylu życia[2][4][6].
Źródła:
- [1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Nikotyna
- [2] https://www.wapteka.pl/porady/rzucanie-palenia-etapy-po-jakim-czasie-nikotyna-znika-z-organizmu/
- [3] https://www.helsenorge.no/pl/snus-og-roykeslutt/fordeler-ved-a-slutte-a-royke/
- [4] https://smoko.com/pl/blogs/health-and-well-being/how-long-does-nicotine-stay-in-your-system
- [5] https://dimedic.eu/pl/wiedza/rzucanie-palenia-etapy-oczyszczanie-regeneracja
- [6] https://dimedic.eu/pl/wiedza/glod-nikotynowy-objawy-ile-trwa-jak-zaspokoic
- [7] https://melisa.pl/porady/jak-dziala-cytyzyna-i-czy-warto-ja-stosowac-w-procesie-rzucania-palenia/
ImmunoAktywacja.pl – portal edukacyjny łączący naukę z praktyką w dziedzinie naturalnego wzmacniania odporności i optymalizacji procesów detoksykacyjnych organizmu.